La Union- Nagkikita daguiti opisyales manipod probinsya,” assessors” ken daguiti inhinyero nga idadaulwan ni Dr. Geoffrey S. Tilan, administrador iti La Union ken dadduma pay nga hepe iti up-upisina tapnu dinggen iti nasao nga resulta iti adal (research), panggep iti pangta nga mapukawen iti pagsasao nga Ilocano wenno Samtoy.
Bababen iti nasao nga presentasyon iti resulta ket naamwan nga adu pay lang iti daddakkel wennu nannanang ken tattatang nga agus-usar iti Ilocano ngem iti annakda- ket kaadwanen nga us-usarenda iti pagsasaon nga Ingles ken Filipino wennu Tagalog. Naamwan manipud iti nasao nga adal nga iti panagsaon iti Ilocano ket maamwan laengen kadaguiti nataengan wennu lallakay isunga makapaalarma iti nasao nga nai-report nga maibasar iti naiprisintar nga estadistika.
Sigun iti eksperto, saan nga napintas nga resulta iti maipakpakita iti nasao nga “trend” sipudta nu maamiris daytoy ket isunto iti paggapwan iti pannakapukaw iti “kultura” wenno adal iti Ilocano. Naisuhir met iti panggep nga mangipauli kuma iti ordinansa iti probinsya nga La Union, tapnu maangay iti panangpabiag iti pagsasao nga Ilocano (Revitalizing the Ilocano Heritage) ken pannaka-angay iti Makalawas nga panagtignay iti panagusar iti Ilocano (Ilocano week).
Sigon iti nakapatang iti La Union Times nga maysa nga mannurat, adu kano iti maitudtudo nga rason nu apay mapukpukawen iti pagsasao nga Ilocano. Maysa kadaguitoy iti impluwensya iti kangrunaan nga media (mainstream media), panagipagel iti kangrunaan nga pagadalan ken kina-awan iti aktibidades panggep iti Ilocano nga kas pagsasao ken pakakitaan iti kultura. Addaan pay adal panggep iti panagbaliw iti persepsyon iti agtutubo (youth) gapu ta ti dadduma ket “mabainen nga agsaon iti Ilocano” sadinno man nga paset iti ili ah kas pagadalan, paggatangan, ahensya gobyerno ken daddumapay. Dinakamat pay iti nasao nga mannurat nga kasapulan iti suporta ti kaadwan agraman gobyerno ken lideres ditoy probinsya tapnu masibugan iti panaglaylay iti pagsasao nga Ilocano, aglalo iti media, balay- pagadalan, internet , mannurat ken daddumapay. Innayon na pay nga “ironic” wenno sab-sabali daytoy nga pasamak ngamin makuna nga maibilang ti “Region I – Ilocos” iti La Union ngem manmanun iti makaammon nga agsao ken makaawat iti Ilocano.
Maipalagip nga haan laeng nga iti pagsasao nga Ilocano iti maipadpadamag nga mapukawen iti sumarsarunno nga henerasyon nu diket pati pagsasao nga “Pangasinense” wenno “Panggalatoc”. Babaen iti naireport manipud Balitang Amianan, “mabain kano iti kaadwan nga agtutubo” nga usaren iti nadakamat nga pagsasao isu nga iti gobernador iti nasao nga probinsya ket al-allukoyenna daguiti kaadwan nga biagenda met iti Pangasinense.
Sigun iti panagkalap iti adal ti La Union Times, iti pagsasao wenno “lenguahe” ket maysa nga aspeto iti panagbiag wenno dara iti kultura iti tattao ti maysa nga lugar nga haan lang nga madakamat iti literatura wennu mabasbasa nu diket maysa daytoy nga sarming nga pakaladawan iti naggapwan iti umili, panagprogreso para masakbayan ken panagkaykaysa.
